One of the essential deeds that a believer should pay more attention to during Ramadan is almsgiving to the poor to gain Allah (SWT)’s consent. There is no doubt that giving alms for the sake of gaining the pleasure of Allah (SWT) is one of the acts of worship that has a great reward. Doing this during the holy month of Ramadan will increase the reward many times more. In Islam, there are different types of worship, such as: praying or fasting; financial worship, such as giving zakat and alms to the poor to obtain the pleasure of Allah (SWT); tongue worship like saying, “There is no deity but Allah (SWT), Muhammad is the messenger of Allah (SWT).” Saying good words and the like; and heart worships such as fear of Allah (SWT), purity of heart from hatred and envy and the like.
Paying alms in the holy month of Ramadan has a great reward with Allah (SWT). Allah (c) has said about the position of the spenders in the Holy Quran: The example of those who spend their wealth in the cause of Allah is that of a grain that sprouts into seven ears, each bearing one hundred grains. And Allah multiplies ˹the reward even more˺ to whoever He wills. For Allah is All-Bountiful, All-Knowing. Al-Baqarah, Verse 261. Almsgiving for the pleasure of Allah (SWT) undoubtedly will be accepted by him. But if our deeds are for gaining fame, we will not be able to obtain the consent of Allah (SWT). Say, “Surely my prayer, my worship, my life, and my death are all for Allah—Lord of all worlds. Al-An’am, Verse 162. There is a lot of wealth that is not spent for the sake of gaining the pleasure of Allah (SWT). The believer should strive to spend his wealth to gain the pleasure of Allah (SWT).
Several types of wealth are used to earn the pleasure of Allah (SWT): for example, the wealth that man consumes for himself, the wealth that man consumes for his family, the wealth that man consumes for his parents, the wealth that man consumes to build his life, the wealth that man uses to build a society, to make a road, or other civil works and the like. All of the above, if obtained through lawful means, can lead to the satisfaction of Allah (SWT). But the money that is spent in illegitimate deeds has been spent for other than Allah (SWT). It is mentioned on the Holy Quran that: O believers! Do not follow the footsteps of Satan. Whoever follows Satan’s footsteps, then ˹let them know that˺ he surely bids ˹all to˺ immorality and wickedness. Had it not been for Allah’s grace and mercy upon you, none of you would have ever been purified. But Allah purifies whoever He wills. And Allah is All-Hearing, All-Knowing. An-Nur, Verse 21. In the Holy Qur’an, the friends of Allah (SWT) and the friends of Satan are mentioned. The friends of Allah (SWT) are people who try to gain the pleasure of Allah (SWT). Satan’s friends try to fulfill Satan’s desires.
If a person spends his money to please Allah (SWT), Allah (SWT) will reward him. The Messenger of Allah (PBUH) said, “Even if a person puts a piece of bread in his wife’s mouth, he has given alms.” The Messenger of Allah (PBUH) said: “I am amazed at the deeds of the pious people. If a calamity befalls him, he waits, and if a blessing befalls him, he is grateful.” On the Day of Judgment, there will be no sorrow for a person who has spent his knowledge, pen, and time to gain the pleasure of Allah (SWT).
A charity acceptable to Allah (SWT) must have the following characteristics
The best charity is to do it throughout our life. And donate from what We have provided for you before death comes to one of you, and you cry, “My Lord! If only You delayed me for a short while, I would give in charity and be one of the righteous.” Al-Munafiqun, Verse 10. Unfortunately, many Muslims believe that their property should be given charity after their death. Why not dedicate the same property in our lives in the way of Allah (SWT)? Because after death, a person’s wealth is given to his heirs. Either the heirs may not want to dedicate that wealth in the way of Allah (SWT), or they may not do so willingly and be forced to do so. We must devote our wealth to the path of Allah (SWT) while we are alive, with satisfaction and joy.
O believers! Be mindful of Allah and let every soul look to what ˹deeds˺ it has sent forth for tomorrow.1 And fear Allah, ˹for˺ certainly Allah is All-Aware of what you do. Al-Hashr, Verse 18. That is, man should examine his righteous deeds during his life to see how much good and goodness he has accumulated for himself.
The goal of the giver must be to gain the pleasure of Allah (SWT). Otherwise, the wealth spent will not benefit man.
O believers! Donate from the best of what you have earned and of what We have produced for you from the earth. Al-Baqarah, Verse 267. The alms given must be from the halal property. Allah (SWT) does not accept charity that is not obtained through lawful means.
One day Imam Abu Hanifa saw a person stealing two apples from a shop and then giving one of those apples to a beggar. The Imam asked him the reason for this action. He told the Imam, “Allah (SWT) has said that a good action is rewarded ten times as much. I stole two apples, I gave one of them as a charity, and I was rewarded ten times, and I eat the other apple myself.” In addition to one sin, I gained ten good deeds. The Imam told him that you are intelligent but unaware that Allah (SWT) does not accept forbidden things. Our dear Prophet (PBUH) said: “Allah is pure and accepts only the pure.“
The fourth etiquette of charity mentioned in the Qur’an is that one should hurry in doing good deeds and giving alms because the opportunity to live is limited. “Charity repels evil and is the most effective medicine.” We must give alms before we feel remorse.
Another etiquette of charity is to give alms from what we have earned. It is even better to give alms from our wealth.
What wastes our charity?
O believers! Do not waste your charity with reminders ˹of your generosity˺ or hurtful words, like those who donate their wealth just to show off and do not believe in Allah or the Last Day. Al-Baqarah, Verse 264. Things that make charity waste (void) are harassing, hypocrisy, and apostasy. ˹saying to themselves, ˺ “We feed you only for the sake of Allah, seeking neither reward nor thanks from you. Al-Insan, Verse 9.
Imam Zayn al-Abidan spent 17 years in an area where no one knew him. When he died, people realized that he was giving alms. The Messenger of Allah (PBUH), may Allah (SWT) bless him and grant him peace, said: “One of the most beloved deeds of Allah (SWT) is that a person gives alms in such a way that if he gives it to the right hand, the left hand will not be informed.” The reward of giving charity in Ramadan is 70 times more. However, the payment of alms should not be limited to the month of Ramadan. Whenever we help and give alms to a Muslim to solve his problem, we will be rewarded. The best charity is to be delivered to the deserving.
یکی از مهمترین اعمالی که انسان مومن باید در ماه رمضان بیشتر به آن توجه داشته باشد٬ انفاق به فقرا٬ بخاطر کسب رضایت الله (ج) میباشد. هیچ شکی نیست که انفاق و پرداخت صدقات بخاطر کسب رضای الله (ج)٬ یکی از عباداتی است که اجر عظیمی دارد. انجام این کار در ماه مبارک رمضان باعث حصول ثواب و اجر چندین مراتب بیشتر میشود. در اسلام عبادات انواع مختلف دارند٬ عبادت جانی مانند خواندن نماز یا گرفتن روزه٬ عبادت مالی مانند دادن زکات و انفاق فقرا برای کسب رضای الله (ج)٬ عباداتی مالی و جانی مانند ادای حج بیت الله شریف٬ عبادات قولی مانند گفتن کلمه «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ»٬ گفتن سخن نیکو٬ و عبادات قلبی مانند٬ ترس از الله٬ و پاک بودن قلب از کینه و حسد و امثال آن٬ میباشد.
پرداخت صدقات در ماه مبارک رمضان پاداش زیادی نزد الله (ج) دارد. الله (ج) در مورد جایگاه انفاق کننده گان در قرآنکریم فرموده اند: «مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛ مثل آنان که مالشان را در راه خدا انفاق میکنند به مانند دانهای است که از آن هفت خوشه بروید و در هر خوشه صد دانه باشد، و خداوند از این مقدار نیز برای هر که خواهد بیفزاید، و خدا را رحمت بیمنتهاست و (به همه چیز) داناست.» آیه 261 سوره بقره. انفاقی که برای کسب رضایت خداوند باشد قطعا مورد قبول ایشان قرار میگرد. اما اگر اعمال ما برای ریا و کسب شهرت٬ یا منت نهادن بر مردم باشد٬ رضایت الله (ج) را کسب نموده نمیتوانیم. « قُلْ إِنَّ صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ؛ بگو: همانا نماز و طاعت و تمام اعمال من و حیات و ممات من همه برای خداست که پروردگار جهانیان است.» آیه 162 سوره انعام. خیلی از ثروت های است که بخاطر کسب رضای الله (ج) صرف نمیشود. انسان مومن باید تلاش نماید تا ثروت خویش را برای کسب رضای الله (ج) صرف نماید.
ثروتی که برای کسب رضای الله مصرف میشود چند نوع است: مثلا٬ ثروتی که انسان برای خود مصرف میکند٬ ثروتی که انسان برای خانواده خود مصرف میکند٬ ثروتی که انسان برای والدین خود مصرف میکند٬ ثروتی که انسان برای ساختن زندگی خویش مصرف میکند٬ ثروتی که انسان برای آبادی جامعه٬ ساختن سرک٬ کار های عمرانی و امثال آن مصرف میکند. همه موارد فوق٬ در صورتیکه از راه حلال بدست آمده باشد٬ میتواند باعث کسب رضای الله (ج) شود. اما پولی که ظاهرا بخاطر کسب شهرت و در کار های نامشروع مصرف میشود٬ برای غیر الله مصرف شده است. در قرآنکریم ذکر شده است که « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۚ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَىٰ مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! از گامهای شیطان پیروی نکنید! هر کس پیرو شیطان شود (گمراهش میسازد، زیرا) او به فحشا و منکر فرمان میدهد! و اگر فضل و رحمت الهی بر شما نبود، هرگز احدی از شما پاک نمیشد؛ ولی خداوند هر که را بخواهد تزکیه میکند، و خدا شنوا و داناست!» آیه 21 سوره نور. در قرانکریم دوستان خدا٬ و دوستان شیطان ذکر شده است. دوستان خدا اشخاصی هستند٬ که تلاش مینمایند رضای الله را کسب کنند. دوستان شیطان تلاش مینمایند تا آرزو های شیطان را برآورده سازند.
اگر یک شخصی پول خود را برای کسب رضای خدا مصرف نماید٬ خداوند برای او پاداش میدهد. حضرت رسول الله میفرمایند «حتی٬ اگر یک شخص لقمه نان را در دهن همسرش میگذارد در حقیقت انفاق نموده است. و پاداش آنرا دریافت میکند.» انفاق به معنی وسیع٬ انجام هر عمل خوب میباشد. تمام کار های یک انسان مومن (کار خیر است). رسول الله میفرمایند: «من تعجب میکنم به کار های انسان های مومن٬ اگر برای او مصیبتی برسد صبر میکند٬ و اگر برایش نعمتی برسد شکر میکند.» جایگاه انسان انفاق کننده در قران و سنت٬ خاص است. در روز قیامت آن شخص هیچ اندوهی ندارد که مال٬ دانش٬ قلم٬ و وقت خویش را برای کسب رضای الله (ج) مصرف نموده باشد.
صدقه یی که مورد قبول الله باشد٬ باید ویژگی های ذیل را داشته باشد:
بهترین صدقه آنست٬ که آنرا انسان در طول زندگی خود انجام دهد. «وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ؛ و از آنچه روزی شما کردیم (در راه خدا) انفاق کنید پیش از آنکه مرگ بر یکی از شما فرا رسد و در آن حال (به حسرت) بگوید: پروردگارا، چرا اجل مرا اندکی تأخیر نینداختی تا صدقه و احسان بسیار کنم و از نکوکاران شوم؟!» آیه 10 سوره منافقون. متاسفانه عده کثیری از مسلمانان به این باور هستند که بعد از مرگ شان٬ اموال شان در راه خدا وقف شود. چرا همین اموال را در جریان زندگی خویش٬ در راه الله وقف نکنیم؟ چون٬ بعد از مرگ٬ ثروت یک شخص به وارثین او داده میشود.و یا٬ ممکن است وارثین نخواهند آن ثروت را در راه الله وقف کنند٬ و یا اینکه با رضایت این کار را انجام ندهند٬ و مجبور به انجام آن شوند. باید خود ما تا زمانیکه حیات هستیم٬ با رضایت و خوشی ثروت خویش را در راه الله وقف نماییم.
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ؛ الا ای اهل ایمان، خداترس شوید و هر نفسی نیک بنگرد تا چه عملی برای فردای قیامت خود پیش میفرستد، و از خدا بترسید که او به همه کردارتان به خوبی آگاه است.» آیه 18 سوره حشر. یعنی انسان باید در زمان حیاتش٬ اعمال صالحه خود را بررسی نماید تا ببیند٬ چقدر نیکی و حسنات برای خود جمع نموده است.
هدف انفاق کننده باید کسب رضای الله باشد. اگر غیر این باشد٬ ثروت انفاق شده٬ در روز قیامت فایده اندکی برای انسان رسانیده نمیتواند.
« أنْفِقُوا مِنْ طَیِّبَاتِ مَا کَسَبْتُمْ؛ از پاکیزه ترین چیزهایی که بدست آوردهاید، انفاق کنید.» آیه 267 سوره بقره. صدقه یی که داده میشود باید از مال حلال باشد. الله صدقه یی که از راه حلال بدست نیامده باشد٬ را قبول نمیکند.
روزی امام ابوحنیفه یک شخص را دید که از یک دکان دو سیب را برداشت٬ و سپس یکی از آن سیب ها را صدقه کرده به یک گدا داد. امام دلیل این عمل او را پرسید. او به امام گفت٬ خداوند گفته یک نیکی را ده برابر پاداش میدهد٬ من دو سیب را دزدی کردم٬ یکی از آنها را صدقه کردم و ده مرتبه ثواب کسب نمودم٬ و سیب دیگر را خودم میخورم. یعنی در پهلوی یک گناه٬ من ده حسنه کسب نمودم. امام برای او گفت٬ تو زیرک٬ اما غافل هستی٬ خداوند مال حرام را قبول نمیکند. پیغمبر عزیز ما فرموده اند: «الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد.»
چهارمین اداب صدقه که در قرآن مطرح شده٬ اینست که باید در انجام کار خیر و دادن صدقه عجله صورت گیرد. چون فرصت زندگی کردن کم است. «صدقه بلا را دفع می کند و مؤثرترین داروست.» قبل از اینکه احساس ندامت داشته باشیم٬ باید صدقه بدهیم.
یکی دیگر از اداب صدقات اینست که از آنچه که کسب نموده ایم صدقه بدهیم. انسان باید وسیله کار خیر شود٬ اما از آن هم بهتر اینست٬ که از ثروت شخصی خود صدقه بدهد.
آنچه صدقه ما را ضایع میسازد:
« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ كَالَّذِي يُنْفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ؛ ای اهل ایمان، صدقات خود را به سبب منّت و آزار تباه نسازید مانند آن که مال خود را از روی ریا (برای جلب توجه دیگران) انفاق کند و ایمان به خدا و روز قیامت ندارد.» آیه 264 سوره بقره. چیز هاییکه صدقات را ضایع (باطل) میسازند٬ عبارت اند از: منت گذاشتن٬ اذیت کردن٬ ریا کاری٬ و مرتد شدن. « إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا؛ (و گویند) ما فقط برای رضای خدا به شما طعام میدهیم و از شما هیچ پاداش و سپاسی هم نمیطلبیم.» آیه 9 سوره انسان.
امام زین العابدن ۱۷ سال در یک منطقه انفاق مینمود٬ در این مدت کسی ایشان را نمی شناخت. با فوت نمودن او٬ فقرا متوجه شدند که او انفاق مینمود. رسول الله میفرمایند: «یکی از محبوب ترین اعمال نزد الله (ج) اینست که٬ انسان طوری صدقه بدهد٬ که اگر به دست راست بدهد دست چپ خبر نشود.» پاداش٬ صدقه در رمضان نزد الله (ج) ۷۰ برابر بیشتر است. اما٬ نباید پرداخت صدقات را مختص به ماه رمضان نمود٬ در هر وقت سال که ما به نیت حل شدن مشکل یک مسلمان٬ به او کمک نموده و صدقه بدهیم٬ پاداش آنرا کسب میکنیم. و بهترین انفاق آنست که برای مستحقین رسانیده شود.